از سنت به مدرنیته: تحولاتی که جوامع را به مدرنیته هدایت کرده‌اند
در طول تاریخ، جوامع انسانی تحت تأثیر تحولات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و تکنولوژیکی قرار گرفته‌اند. این تحولات بسیاری از سنت‌ها و باورهای قدیمی را تغییر داده و به سوی مدرنیته هدایت کرده‌اند. من پیمان شیرپور در این پست به بررسی برخی از تحولات کلیدی که جوامع را از سنت به مدرنیته هدایت کرده‌اند، می‌پردازم.
ارتباطات مدرن: یکی از عوامل اصلی تحولاتی که به جامعه مدرن کمک کرده، پیشرفت تکنولوژی و ارتباطات است. با پیدایش اینترنت و رشد روز افزون تکنولوژی‌های ارتباطی، جهان به یک دهکده تبدیل شده و امکان ارتباط و تبادل اطلاعات بین افراد و کشورها به سهولت فراهم آمده است. این امر باعث تغییر در طرز فکر، رفتار و زندگی افراد شده است. از طرفی، پیشرفت تکنولوژی‌های ارتباطی مانند شبکه‌های اجتماعی، وبلاگ‌ها و وبسایت‌ها، به ایجاد یک فضای امکانات عمومی برای به اشتراک گذاری دانش و تجربیات، و دسترسی به اطلاعات جدید و بروز کمک کرده است.
تغییرات اجتماعی و فرهنگی: تغییرات اجتماعی و فرهنگی نیز یک عامل کلیدی در تحول جامعه از سنت به مدرنیته است. ارزش‌ها، باورها، نگرش‌ها و رفتارهای اجتماعی تغییر کرده‌اند. به عنوان مثال، نگرش جوان ها نسبت به مسائل اجتماعی، آموزشی، محیطی تغییر کرده است.
تغییرات اقتصادی: تغییرات اقتصادی نیز بر تحول جامعه به سمت مدرنیته تأثیرگذار بوده است. از افزایش شغل‌های دانش‌بنیان و خدماتی تا تغییر در نگرش به سرمایه‌گذاری و سبک زندگی، این تغییرات باعث تغییر در ارزش‌ها، آرمان‌ها و رفتارهای جامعه شده است.
تغییرات فرهنگی: تغییرات فرهنگی نیز بر تحول جامعه به سمت مدرنیته تأثیرگذار بوده است. از انتقال از جوامع روستایی به شهری، تغییر در طرز لباس‌پوشی و سبک زندگی، تغییر در موسیقی و هنر، تغییر در غذا و رفتارهای مصرفی، این تغییرات باعث تغییر در فرهنگ و زندگی روزمره مردم شده است. این تغییرات فرهنگی نه تنها باعث تبدیل جوامع به جوامع مدرن تر، بلکه باعث تداوم تنوع فرهنگی و اصلاح جوامع مرسوم نیز شده است.
تغییر در تکنولوژی: تکنولوژی نقش بسزایی در تحول جامعه به سمت مدرنیته ایفا کرده است. از پیشرفت‌های علمی و فناوری، اینترنت و رسانه‌های اجتماعی، ارتباطات و تغییر در نحوه کار، تکنولوژی باعث تغییرات عمده‌ای در زندگی افراد و جوامع شده است. تغییرات اجتماعی و اقتصادی نیز به تکنولوژی بستگی دارد و همچنین تکنولوژی نقش بزرگی در شکل‌دهی به ارزش‌ها، نگرش‌ها و رفتارهای جوانان نوجوانان امروزی دارد.
این تغییرات باعث شکل‌گیری یک جامعه پویا، پیشرفته و پاسخگو به نیازها و آرمان‌های مدرن جامعه شده است.
تحولات اجتماعی و مدرنیزاسیون در جوامع ما به طور گسترده‌تر از جوانان و بزرگسالان، شامل کودکان نیز هستند. کودکان نیز از تغییرات و تحولات جامعه تأثیر می‌پذیرند و تجربه تحول از سنت به مدرنیته در زندگی روزمره‌شان را دارند.
بطور کلی، تحولات جامعه از جمله تغییرات در اقتصاد، فرهنگ، آموزش، فناوری، نگرش‌های اجتماعی، و سبک زندگی در طول زمان تأثیر گسترده‌ای بر زندگی کودکان داشته است. برای مثال، تغییر در نگرش به نقش کودکان در خانواده، آموزش و پرورش، ارتباطات و رسانه‌ها، و سبک زندگی، همگی می‌توانند بر روی تجربه و رفتار کودکان تأثیر بگذارند.
بعضی از تأثیرات تحولات جامعه بر کودکان عبارتند از:
- تغییر در نگرش به نقش کودکان: در جوامع سنتی، نگرش‌ها و نقش‌های کودکان بر اساس سنت‌ها و فرهنگ‌های محلی تعیین می‌شد. اما با تحول به سمت مدرنیته، نگرش‌ها به نسبت کودکان نیز تغییر کرده است. کودکان به عنوان افرادی با حقوق و قدرت‌های جداگانه شناخته شده و نقش‌های جدیدی برای آن‌ها به وجود آمده است.
- تغییر در آموزش و پرورش: آموزش و پرورش نیز با تحولات جامعه تغییر کرده است. آموزش کودکان در جوامع مدرن به صورت سازمان‌دهی شده‌تر، همراه با استفاده از فناوری، و با تأکید بر توسعه مهارت‌های عملی و شناختی است. این تغییرات می‌تواند تأثیری عمده بر تجربه آموزش و پرورش کودکان داشته باشد.
- تغییر در ارتباطات و رسانه‌ها: با پیشرفت فناوری و ارتباطات، کودکان به طرق جدیدی با محیط اطراف خود ارتباط برقرار می‌کنند. این تغییرات می‌توانند تأثیری بر رفتار، نگرش و شناخت کودکان داشته باشند.
- تغییر در سبک زندگی: سبک زندگی در جوامع مدرن نسبت به جوامع سنتی تغییراتی را تجربه کرده است. تغییرات در روابط اجتماعی، مد روز، تغییر در نوع تفریحات و سبک زندگی خانوادگی، همگی می‌توانند بر روی تجربه و رفتار کودکان تأثیر بگذارند
- .تغییر در نگرش‌های اجتماعی: با تحولات جامعه، نگرش‌های اجتماعی نیز تغییر کرده است و این می‌تواند بر کودکان تأثیر بگذارد. برای مثال، نگرش به جنسیت، نقش و وظایف اجتماعی، تفاوت‌های فرهنگی و اجتماعی و دیدگاه‌ها نسبت به تنوع و تفاوت‌ها، همگی می‌توانند بر نگرش و رفتار کودکان تأثیرگذار باشند.
از طرفی، تاثیرات تحولات جامعه بر کودکان باید با دقت و به توجه به شرایط محلی و فرهنگی مربوطه بررسی شوند. در برخی جوامع، تحولات مدرنیزاسیون ممکن است بهبود‌های آموزشی و اجتماعی برای کودکان به همراه داشته باشد، اما در برخی دیگر ممکن است منجر به چالش‌ها و مشکلات جدیدی برای کودکان شود. بنابراین، بررسی دقیق و جامع تاثیرات تحولات جامعه بر کودکان به شیوه‌ای هوشمندانه و با در نظر گرفتن شرایط محلی و فرهنگی، امری ضروری است.
کودکان بر پدر و مادر خود می‌توانند تأثیرگذار باشند و این تأثیر در برخی موارد ممکن است دو طرفه باشد. رابطه والدین و فرزندان یک رابطه دوطرفه است و هر دو طرف می‌توانند بر یکدیگر تأثیر بگذارند.
به عنوان مثال، رفتارها، اعمال و الگوهای رفتاری کودکان ممکن است توسط پدر و مادرشان تحت تأثیر قرار گیرد. این شامل ارائه مدل‌های نقش بودن، تعامل اجتماعی، ارزش‌ها، اعتقادات و تمامیت خانواده است. از سوی دیگر، پدر و مادر نیز می‌توانند توسط واکنش‌ها، تمرکزها و نیازهای کودکان خود تحت تأثیر قرار بگیرند.
بنابراین، روابط والدین و کودکان بر پایه تعاملات دو طرفه استوار است و هر دو طرف می‌توانند بر یکدیگر تأثیر بگذارند. از این رو، اهمیت توجه به نقش کودکان در روابط خانوادگی و تأثیر آن‌ها بر والدین‌ها و برعکس، در بهبود کیفیت روابط خانوادگی و تربیت کودکان لازم است.
